Spot on - hoe de juiste verlichting bijdraagt aan productiviteit

In het najaar is kunstmatige verlichting de grootste vriend van commerciële ruimten - of het nu gaat om productiefaciliteiten, winkels of - met het oog op de coronapandemie - het kantoor aan huis. Maar niet alle verlichting is hetzelfde, en dus is het belangrijk voldoende aandacht te besteden aan een lichtplan. Holger Engelbrecht, Product Manager Tools & Lightning bij reichelt elektronik, deelt tips voor gezondere, productievere en efficiëntere donkere dagen - voor zowel werknemers als werkgevers.

Meer concentratie – veilig en ergonomisch werken vanuit huis

De verlichting in de werkkamer is voor veel thuiswerkende werknemers zeer relevant, omdat lampen van grote invloed kunnen zijn op hun productiviteit en welzijn. Met name ledlampen bieden verschillende voordelen, zoals:

• vijftig procent lagere energiekosten;
• onderhoudsvrij en een lange levensduur;
• milieuvriendelijk;
• bijdrage aan een ergonomische werkomgeving.

Voor een ergonomische en gezonde werkomgeving is het van belang dat het lichtplan voorziet in schaduwvrije verlichting (UGR-waarde). Dit betekent dat de verlichting niet verblindend mag zijn voor werknemers. De limieten staan vermeld in de NEN EN 12464-1-standaard, waarbij de UGR-waarden (Unified Glaring Rating) liggen tussen 10 (geen waargenomen verblinding) en 30 (ernstige verblinding). Voor een optimale werkomgeving is de UGR-waarde niet hoger dan 19.

Nog een factor voor een optimaal verlichte werkruimte is de juiste kleurtemperatuur. Koele witte lampen of op daglicht gebaseerde verlichting met een kleurtemperatuur van circa 4.500 Kelvin (K) zijn ideaal. Afhankelijk van de werkzaamheden van de werknemer kan ook de LED CRI-waarde een rol spelen. De Colour Rendering Index (CRI) wordt uitgedrukt in Ra en biedt informatie over hoe de kleurweergave van een kunstmatige lichtbron zich verhoudt tot zonlicht. Voor een werkkamer is een Ra van tenminste 80 een vereiste. Mocht een nauwkeurige kleurweergave een belangrijke rol spelen in de werkzaamheden van een werknemer, dan is een hogere CRI-waarde aan te raden.

Productiefaciliteiten – optimale verlichting voor maximale veiligheid

Voor industriële toepassing, zoals in productiefaciliteiten, is weer een ander lichtplan nodig. De werkzaamheden die hier plaatsvinden vragen om verhoogde veiligheid en optimale lichtomstandigheden. Met name in industriële gebouwen, die vaak geen ramen hebben, en in het geval van ploegendiensten, draagt het juiste lichtplan bij aan het verminderen van fouten en het risico op ongelukken.

Uniforme en heldere verlichting is de nummer één vereiste voor veilige werkomstandigheden in productiefaciliteiten. Goed zicht is namelijk essentieel, zeker als er met machines wordt gewerkt. De NEN EN 12465-1-standaard noemt verschillende eisen voor verschillende industriële toepassingen. Zo mag de UGR-limiet van 22 niet worden overschreden voor nauwkeurige industriële taken, en mag de limiet niet hoger zijn dan 25 voor gemiddelde industriële activiteiten. Daarnaast is voldoende lichtintensiteit nodig, zoals minimaal 220 lumen voor eenvoudige productietaken en minimaal 1000 lumen voor zeer precieze taken. 

Andere vereisten voor verlichting in productiefaciliteiten zijn een hoge energie-efficiëntie, eenvoudige installatie en onderhoud, en uitstekende bestendigheid tegen invloeden van buitenaf.

In het juiste licht – op de winkelvloer

In winkels moeten lichtbronnen zorgen voor aantrekkelijke en functionele verlichting; een sfeer oproepen die de respectievelijke producten perfect neerzet en de klant overtuigt even stil te staan. Helderheid, lichtkleuren en accentverlichting zijn te gebruiken om verschillende concepten te creëren. Zo zijn goed geplaatste spots in te zetten om aandacht te trekken naar nieuwe producten en klanten te stimuleren ze te kopen. Aan de andere kant zorgt een uniforme basishelderheid ervoor dat een klant snel zijn weg vindt in de winkel en een goed overzicht heeft van de producten die een winkel te bieden heeft.

Voor kleedkamers in het bijzonder is het belangrijk te letten op de CRI-waarde van de lichtbronnen. De index moet op zijn minst 90 Ra zijn, zodat de kleding die een klant koopt er buiten in het zonlicht hetzelfde uitziet als binnen in het pashokje. Bovendien verlicht warm-wit indirect licht aan beide kanten van de passpiegel een persoon het best en voorkomt dit licht dat er schaduwen vallen op ‘probleemzones’.

Omdat winkelverlichting, net als industriële verlichting, bijna altijd in gebruik is, is het belangrijk dat het aantal lichtbronnen wordt afgestemd op de behoeften van elke individuele winkel, met energie-efficiëntie in het achterhoofd.

Lampen – een investering in succes

Wanneer je verlichting uitzoekt, is de belangrijkste factor de toepassing. In de werkruimte thuis bevordert de juiste verlichting het welzijn van werknemers – dus prestaties, concentratie, motivatie en tevredenheid. In industriële omgevingen draagt de juiste verlichting juist bij aan de veiligheid van de werknemer. En in winkels is het creëren van de juiste sfeer van groot belang. 

Als het om innovatieve verlichtingsconcepten gaat, zijn ledlampen altijd de beste keuze. Ze zijn verkrijgbaar in veel verschillende soorten en maten, en bieden vaak de mogelijkheid om de lichtkleur aan te passen. Daarnaast zijn ledlampen energiezuinig en duurzaam, waardoor ze de meest efficiënte oplossing zijn voor elke toepassing.